Μια ακόμα πιο εξαιρετική εποχή.

[katwrimos]

Όταν όμως έχεις για παράδειγμα ένα χρηματιστήριο στο οποίο ο κάθε χρηματιστής, λαμβάνοντας υπόψιν το γενικότερο κλίμα που είναι υπέρ της αγοράς μετοχών δίνει και αυτός τέτοια εντολή, τελικά έχουμε μια φούσκα που έχει προκληθεί από τις προβλέψεις για αύξηση που τάισαν η μια την άλλη και όχι από οικονομικά μεγέθη.

Γενικά η υπόθεση των rational expectations δεν είναι κάτι που έχει δώσει καλύτερα αποτελέσματα σε προβλέψεις πχ του χρηματιστηρίου, από λιγότερο μαθηματικά μοντέλα ψυχολογίας και μάλιστα αυτής της πρωτόγονης, της συμπεριφοριακής (καλά το λέω στα ελληνικά; ).

Ναι, για αυτό όμως υπάρχουν δύο πράγματα που δεν λαμβάνεις υπόψη σου. Το πρώτο είναι οτι τα μοντέλα για τη λειτουργία του χρηματιστηρίου λαμβάνουν υπόψη σου αυτό που λές (για χρηματιστές και φούσκες). Ναι, στα 70ς ηταν της μοδας η υπόθεση οτι οι αγορές κινουνται λογικά και προβλέψιμα αλλα σου ξαναλέω, αναφέρεις κριτικές που εχουν γίνει άπειρες φορές και έχουν εξεταστεί απο άπειρους τύπους απο όλες τις πιθανές μεριές. Το μοντέλο που παρέθεσα ειναι χαρακτηριστικό και ειναι το mainstream μοντέλο που διδάσκουν ολα τα σοβαρά πανεπιστήμια (εκτος απο το σικάγο) και οι τυποι που το ανέπτυξαν ειναι εχμ, ο μετέπειτα υπουργός οικονομικών του Ομπάμα (και νυν πρύτανης του FUCKING HARVARD i.e. αφεντικό του παπαδήμου), ο καθηγητής με τα περισσότερα citation στις κοινωνικές επιστήμες και γενικώς τα ατομα που θεωρούνται mainstream στα οικονομικά. Δηλαδή δεν γινεται να κριτικάρεις κάτι που δεν έχεις κάνει τον κόπο ούτε καν να κλικάρεις το λινκ...

Όσον αφορά τα rational expectations/lucas critique είναι απλώς ένα εργαλείο. Δεν έχει σημασία αν οι ανθρωποι εχουν όντως rational expectations (δεν έχουν). Αυτό που έχει σημασία ειναι αν υποθέσεις οτι έχουν, τι προβλέψεις θα κάνει το μοντέλο σου. Σε μοντέλα για τα χρηματιστήρια προφανώς ειναι χαζό να υποθέσεις rational expectations, σε μοντέλα μακροοικονομίας όμως, είναι απαραίτητα σε πολλές περιπτώσεις. Αλλα και εδω σου ξαναλέω οτι ανασύρεις ερωτήματα απο τα 60ς. Για να καταλάβεις γιατί υπάρχει τόση τρέλα με τα rational expectations, πρεπει να δεις το background. Στην αμερική την περίοδο εκείνη υπήρχε η άποψη οτι το κράτος μπορεί να μειώσει την ανεργία αν δεχτεί τον πληθωρισμό, κάτι το οποίο λάτρευε η κεντροαριστερά η οποία απο ιστορική σύμπτωση τότε είχε το πάνω χέρι και στους δημοκρατικούς και στους ρεπουμπλικανούς (μπορεί να φαίνεται περίεργο σε μας που η ΝΟΥ ΔΟΥ και το ΠΑΣΟΚ λενε σήμερα τις ίδιες μαλακίες που λεγαν πριν 40 χρονια αλλα στην αμερική οι ρεπουμπλικάνοι δεν ηταν δεξιο κομμα παντα) γιατι ο πληθωρισμός είναι η καλύτερη φάση για την αστική κεντροαριστερα γιατι στην ουσία παιρνει λεφτά απο τους πλούσιους χωρίς να τους βάλει φόρους. Βγήκε τότε λοιπον ο Bob Lucas και ο Milton Friedman και είπαν οτι κοιτάξτε να δείτε, εμείς πιστεύουμε οτι πρέπει στα μοντέλα μας να υποθέσουμε rational expectations, οτι δηλαδή οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις θα αλλάξουν τη συμπεριφορά τους για να εκμεταλευτούν την κρατική πολιτική, με αποτέλεσμα ο πληθωρισμος να χάσει την ικανότητα του να μειώνει την ανεργία. Στην αρχή, ο κόσμος γέλαγε και έλεγε αυτό που λές παραπάνω, οτι ενας ψυχολόγος μπορεί να σου επιβεβαιώσει οτι ο κοσμος δεν εχει rational expectations και δρα πιο "αυθόρμητα". Ελα όμως που στο τέλος ο Φριντμαν βγήκε αληθινός και οι προβλέψεις του επαληθεύτηκαν. Και εδώ μιλάμε για τον θρίαμβο του πανεπιστημίου του σικάγο και για τον πραγματικό λόγο που έγινε θρύλος ο Φριντμαν, οχι για τις πολιτικές του απόψεις (και η Ανν Ραντ είχε παρόμοιες απόψεις αλλα θεωρείται σουργελο, οπως και ο Φον Μισες και αλλα καλα παιδια) αλλα γιατι είχε τα αρχίδια να διαφωνήσει με το σύνολο του τότε οικονομικού κατεστημένου και να προβλέψει οτι σε 5 χρόνια θα γίνει αυτό που δεν έχει γίνει ποτέ ως τότε, δηλαδη ΚΑΙ πληθωρισμός ΚΑΙ ανεργία. Μιλάμε δηλαδή για ρουμπινι*100 γιατι ο ρουμπίνι προέβλεψε κατι το οποίο είχε ξαναγίνει πολλές φορες (χρηματοπιστωτική κρίση) ενώ ο Φριντμαν προέβλεψε κάτι που δεν είχε ξαναγίνει ποτέ σε 2000 χρόνια κατεγραμμένης ανθρώπινης ιστορίας.

Τοτε λοιπόν ξεκίνησε απο τη μια μεριά μια επανάσταση στα οικονομικά μοντέλα που οδήγησαν στο σημερινό πληθωρισμό γύρω στο 2% (πριν τα 80ς ο πληθωρισμός ηταν διψήφιος), τα οποία ηταν βασισμένα σε rational expectations σε τεράστιο βαθμό. Παράλληλα επειδή τα μοντέλα με μερικές διαφορικές εξισώσεις (οκ αρχίζω να πιάνω το αστείο) που πηγαίναν πακέτο με rational expectations απαιτούσαν πολύ εξειδικευμένες γνοσεις, μετέφεραν τη συζήτηση απο το πολιτικό επίπεδο στο τεχνικο. Ετσι πολλοι αριστεροί οπως ο Κρουγκμαν και ο Στιγκλιτς τη φέρανε πισώπλατα στο πανεπιστημιακό κατεστημένο, γιατι μπορούσαν μεσα απο πολύπλοκα μαθηματικά να συναγονιστούν με συντηριτικούς οικονομολόγους σε ενα ουδέτερο γήπεδο. Αν ήσουν αριστερός καθηγητής ΠΡΙΝ τη μαθηματικοποίηση των οικονομικών στην καλύτερη περίπτωση έμενες ενας γραφικός όπως ο Minsky, ΜΕΤΑ την μαθηματικοποίηση ομως μεταμφίεζες τα ριζοσπαστικά στοιχεία της ερευνάς σου πίσω απο μαθηματικα και rational expectations και χτύπαγες νομπελ (οπως οι δύο παραπάνω). Η ιστορία συνεχίζεται οποτε σε παραπέμπω στον κρουγκμαν και στον Νοε Σμιθ για το πως εξελιχτηκε το πράγμα μετα τα late 70ς.

Το παραπάνω στο λέω για να καταλάβεις το λόγο που οι οικονομολόγοι εχουν πάντα την κουβέντα rational expectations πρόχειρη. Όχι επειδή πιστεύουν οτι ταιριάζουν παντού αλλα γιατι ειναι συνδεδεμένα με τις πιο επικές μαχες στα κορυφαία πανεπιστήμια.