Και τώρα.. η συνέχεια!
Όλο αυτό μπορεί να ακούγεται υπερβολικά εγκεφαλικό, και όσον αφορά τη μορφολογία, είναι, αλλα αυτό δε σημαίνει οτι δεν υπάρχει και αυτή η πλευρα της μουσικής που είναι πιό άμεση. Και τα δύο μετράνε πολύ.
Απο την άλλη μπορεί κανεις να πεί οτι όλη η μουσική εγκεφαλική είναι, και οτι αυτά που δε θεωρούμε εγκεφαλικά είναι απλα αυτά που έχουμε συνιθίσει να ακούμε και τα ακούμε πια χωρίς προσπάθεια, ή δομές που έχουμε ακούσει πέντε χιλιάδες φορές σε πέντε χιλιάδες διαφορετικά τραγούδια.
Επίσης, διαβάζετε ντοστογιέφσκι και καμύ και δε ξέρω κιεγώ τί χωρίς να βάλετε το κεφάλι σας να δουλέψει? Όχι. Έτσι λοιπόν και εδώ.
Ακολουθεί μια γρήγορη ανάλυση του πρώτου κουαρτέτου Πεντερέτσκι, η έστω μια προσπάθεια για κάτι τέτοιο. Μπορείτε επίσης να βρείτε μέρος της ανάλυσης του sur incises του Boulez στο youtube απο τον ίδιο, που γαμάει κιόλας. Και το κομμάτι και η ανάλυση.
Το κομμάτι ξεκινάει με γρήγορα κτυπήματα πάνω στις χορδές ενός εγχόρδου, και στη συνέχεια μπαίνουν και τα υπόλοιπα φτιάχνοντας ένα νέφος απο κρουστούς ήχους, παιγμένους με διάφορες παράξενες τεχνικές, πχ κτυπήματα πάνω στο ξύλο των οργάνων κλπ. Αυτό περιλαμβάνει το βασικό μοτίβο του έργου, που είναι ο ξαφνικός-έντονος κρουστός ήχος. Μπορεί να είναι τόσο γενικό ένα μοτίβο.
Στη συνέχεια αυτοί οι ήχοι "μετατρέπονται" σταδιακά σε πιτσικάτι στις χορδές (παιγμένες με τα δάκτυλα δηλαδη), και ακούμε μια μετατροπή του νέφους απο τα αόριστα τονικά ύψη των κρουστών ήχων, στα πιο συγκεκριμένα των χορδών. Η μετατροπή του κρουστού ήχου σε πιτσικάτο είναι παραλλαγή του μοτίβου. Επίσης μπορεί να ειπωθεί οτι και το νέφος απο ήχους είναι μοτίβο, το οποίο συνεχίζει και εδώ. Στο 1:05 ακούμε πρώτη φορα και τη δεύτερη παραλλαγή που είναι το τρέμολο. Νότες παιγμένες με ενναλάξ κινήσεις του δοξαριού γρήγορα. Ακούγεται πιό έντονα στο 1:23 και απο το 2:15 και μετα ξεκινά σιγά σιγά να κυριαρχεί. Αυτό με τη σειρα του μετατρέπεται ώς παραλλαγή στη συνεχόμενη νότα (2:52), και οι δύο αυτές ιδέες συνδιάζονται στη φράση που κλείνει το πρώτο μέρος. Αυτή η φράση έχει το εξής ενδιαφέρον: είναι αντίθεση σε αυτά που ακούσαμε πρίν, στους κρουστούς ξαφνικούς ήχους, και στη γενικότερη αοριστία των τονικών υψών, που ακόμα και με τα πιτσικάτι ήταν ένα αόριστο "σύννεφο" και όχι κατι συγκεκριμένο. Επίσης ακούμε για πρώτη φορά συνήχηση-συγχορδία μέσα στο κομμάτι. Τελος, είναι η κορύφωση όλου αυτού του μέρους.
Στο 3:17 προφανώς ξεκινάει το δεύτερο μέρος του έργου, με τη συνεχόμενη νότα, που σιγά σιγά ταλαντώνεται πάνω και κάτω. Αυτό μπορεί να ειπωθεί οτι είναι καινούριο υλικό. Αυτή η ταλάντωση καταλήγει σε μια πολύ έντονη χειρονομία όπου ακούμε μια πολύ κρουστή ατάκα, που συνεχίζεται με κρατημένες νότες. Συνδιαζμός των δύο ιδεών που λέγαμε και πιό πρίν. Μετα οι ταλαντώσεις συνεχίζονται και στα άλλα όργανα, ακούμε πάλι μερικές έντονες ατάκες, και η φράση κλείνει με γκλισάντι (slides), σε όλα τα έγχορδα. Τα γκλισάντι μπορούμε να πούμε οτι προέρχονται απο εκείνη τη ταλάντωση που ξεκίνησε αυτό το μέρος. Μετα πάλι τα τρέμολο, μόνα τους, πολύ ψηλά και σιγά σε ένταση, και τέλοσπάντων σε όλο αυτό το μέρος ακούμε διάφορες παραλλαγές και επεξεργασίες των βασικών ιδεών, μη σας τα λέω όλα εγώ...!
Στο 5:29 ξεκινάει το τέλος του έργου, με παρόμοιο τρόπο με αυτόν που ξεκίνησε, στο πιο δραματικό, καταλήγοντας σε μια συνήχηση-συγχορδία κρατημένων νοτών στα έγχορδα, με παρόμοιο τρόπο με το πρώτο μέρος, μόνο που αυτή τη φορά έρχεται με ακόμα μεγαλύτερη κορύφωση, και κρατάει για περισσότερη ώρα. Επίσης, η συγχορδία ακούγεται σχεδόν τονικη. Όλαυτά συμβάλλουν στην αίσθηση 'τέλους' που δίνει αυτό το σημείο, και όντως τελειώνει το κομμάτι εδω που τα λέμε! Στο 6:19 ακούμε μια μικρή κόντα-επίλογο σε όλο αυτό.
Όλο αυτό ήταν ανάλυση των πιο τεχνικών χαρακτηριστικών της σύνθεσης. Όπως είπα όμως δεν αρκεί να παραλλάσεις και να επεξεργάζεσαι. Καταρχάς πρέπει να είναι ενδιαφέροντα αυτά που γίνονται, και να έχουν νόημα μέσα στο κομμάτι, το οποίο είναι ένα ενιαίο σύνολο. Το οποίο κομμάτι πρέπει επίσης να είναι ενδιαφέρον-ωραίο! Αλλιώς γιατί να το ακούσεις??
Αυτά. Πείτε.
