Χαρη σε ολες αυτες τις προσπαθειες αρχιζει η "αφυπνιση" και του αντρα! Αργη αλλα σταθερη. Το διαλεκτικο, ειρωνικο ελιοτικο κοντραπουντο, με συνεχεις αντιστροφες των αντρικων ρησεων, μιλαει τωρα εξηγητικα και απολογητικα: αν "υπαρχουν μυστικα που το γυναικειο μυαλο αδυνατουσε να εξηγησει", τουτο συνεβαινε γιατι οι νεαρες γυναικες, ακομα και οι προικισμενες (Δωροθεα), ηταν εφοδιασμενες μονον με "τις ρηχες γνωσεις λογοτεχνιας" και δη "ευγενους λογοτεχνιας", (Μιντλ. κεφ. 28 ) καταληλης για ηθικοπλαστικους σκοπους και ρομαντζα κοινωνικου λουστραρισματος, ολα αυτα αποπροσανατολιζοντας τις απο την αληθινη φυση τους και την πραγματικοτητα (Μιντλ. κεφ. 9)
Οι γνωσεις που προσφεραν οι δασκαλες-γκουβερναντες και τα παρθεναγωγεια-οικοτροφεια του τυπου της κυριας Λεμον, απλως προετοιμαζαν τις θυγατερες της ευπορης βικτωριανης αστικης ταξης, (Ροζαμουνδη) για να "διακοσμησουν" και ψυχαγωγησουν τη ζωη του μελλοντικου συζυγου (Μιντλ. κεφ. 27) και των σαλονιων. Ακομα και νεαρες αριστοκρατισσες σαν τη Δωροθεα, που μορφωθηκαν, αλλα "γυναικειω τροπω" στην Ευρωπη και διακατεχονταν απο φλογερους πνευματικους ποθους και φιλανθρωπες φιλοδοξιες για κοινωνικη συμμετοχη (εστω και στον μικρο τους γεωγραφικο χωρο) "παλευαν μεσα στα δεσμα μιας στενης ηθικοθρησκευτικης παιδειας περικυκλωμενες απο μια κοινωνικη ζωη που δεν ειναι παρα ενας εντοιχισμενος λαβυρινθος μονοπατιων που δεν οδηγουσαν πουθενα" (Μιντλ. κεφ. 3).
(...)
Ο αγωνας της Ελιοτ, συνισταται στην "αγωνια" της για το φυλο της, που κι αυτο, σε ενα επιπεδο τουλαχιστον αρχιζει να "αγωνιζεται" αγωνιωντας.
Ο μορφωτικος αποκλεισμος των γυναικων πρυτανευει σταθερα στο νου των μορφωμενων γυναικων συγγραφεων και μυθιστοριογραφων της εποχης ακομα και σε φαινομενικα αθωες, ανυποψιαστες στιγμες των εργων τους. Δεν ηταν η μορφωση το κατω-κατω αυτη που τους επετρεψε να ορθωσουν το αναστημα τους και να "προκαλεσουν" τον αντρα και τα ταμπου που ειχε θεσμοθετησει; Τι πιο τσουχτερο κεντρισμα απο την σαρκαστικα σατιρικη προβολη της "αγνοιας απο αμαθεια" ως πλεονεκτικου στοιχειου για τον γαμο μιας κοπελας; Συμφωνα με τις "προδιαγραφες" του βικτωριανου συζυγου για την τελεια συζυγο, η γνωστικη μειονεξια αποτελει βασικο προσον της! Οπως ειδαμε, στα περισσοτερα βικτωριανα μυθιστορηματα, προυποθεση του σωστου συζυγικου συνταιριασματος ειναι οχι η μορφωση αλλα η συμμορφωση, η μαλλον ο συμβιβασμος μεταξυ αντρικης προκαταληψης και διανοητικης υπεροχης και γυναικειας αυτοθυσιαζομενης υποταγης. Οι γυναικες πρεπει να παραδεχονται οτι ακομα και η βλακεια του αντρα ειναι καλυτερης ποιοτητας απο την γυναικεια! (Μιντλ. κεφ. 2). Και το κορυφωμα της τραγικης αυτης κοινωνικης κωμωδιας ερχεται οταν ο γαμος, η επιλογη συζυγου απο τη γυναικα, η μονη επιλογη που, τουλαχιστον λογικα, θα 'πρεπε να γινεται απο την ενδιαφερομενη, αντιστρεφεται αφυσικα "λες και ενας αντρας μπορουσε να διαλεξει οχι μονον τη γυναικα του αλλα και τον συζυγο της γυναικας του!" (Μιντλ. Κεφ. 29)
(...)
Ο γαμος, ως πρωτο σκαλοπατι χειραφετησης του γυναικειου Εγω, αποδεικνυεται, μεσα απο τις εμπειρικες διαδικασιες της βιωσης του, οικτρη πλανη, "ηθικη καθειρξη", "συρρικνωση του φυσικου τοπιου της γυναικας" (Μιντλ. κεφ. 28 ). (...) "Η δικαιοσυνη ειναι ακομα πιο εξοργιστικη στο γαμο απ' ο,τι στη φιλοσοφια" (Μιντλ. κεφ. 29), λεει ο δικαστης κ. Μπρουκ.
Καθως θα αντιληφθει και μονος του ο αναγνωστης, το Μιντλμαρτς ειναι ενα ειδος μαγικης εικονας, ενας μοντερνος μυθος, που στους λαβυρινθους και "τις αραχνουφαντες πολυπλοκοτητες" του (Μιντλ. κεφ. 2), πρεπει να μαθει κανεις να αναγνωριζει το πραγματικο στο αντιθετο του, σε διαλεκτικες, αντιστροφες φαινομενου-νοουμενου, το σοβαρο στο κωμικο, το τραγικο στο παραλογο, το εγκλημα στην τιμωρια και τον αντρα στη γυναικα. (...) Το κλειδι του μυθοποιημενου "γαμου", της παραλογης σχεσης φοβου και σεβασμου απεναντι στην αντρικη "αυθεντια", ανοιγει την πορτα του αδυτου (υποσυνειδητο) για να αντικρισει το Μυθο - Μινωταυρο νεκρο...
(...)
Η απονη αυτη αρση του μυθου αντρας, υποχρεωσε τελικα τη συμπονετικη συγγραφεα να τον υποκαταστησει με μια "παραμυθια" προς τις γυναικες, μια διορθωτικη παλινωδια αισιοδοξων προοπτικων (γιατι οχι; Προοδος δεν ηταν το μηνυμα και οι "μεγαλες προσδοκιες" των καιρων της; ) Καποτε, λεει, εξομολογητικα, "συνηθιζα να περιφρονω τις γυναικες που δεν φτιαχναν λιγο καλυτερα τη ζωη τους και δεν καναν τιποτε το σπουδαιοτερο" (Μιντλ. κεφ. 54). Η ευτυχια, ωστοσο, της γυναικας, παραδεχεται κανοντας μια φιλανθρωπη χειρονομια προς την απλη γυναικα, μπορει να επιτευχθει ακομα και στα πλαισια της σχεσης, που, δυστυχως, ακομα και στη σημερινη εποχη, οπως τοτε, ειναι "φοβερα ακαμπτη". Ο γαμος δεν παγιδευει, δεν υποδουλωνει κανενα, ουτε τη γυναικα αλλα ουτε και τον αντρα, φτανει να ειναι θεμελιωμενος στο "ισοτιμο Εγω του αλλου" (Μιντλ. κεφ. 21), στην αμοιβαια δηλαδη κατανοηση, που ειναι και η ουσια της αλληλεγγυας Αγαπης."
ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ ΛΕΟΝΤΑΡΙΤΟΥ
