Quote:
Οι Τσάμηδες ατύχησαν να ζουν (από τον 14ο αιώνα) στις εύφορες περιοχές της Παραμυθιάς των Φιλιατών και του Φαναρίου. Τσάμηδες ορθόδοξοι (από αυτούς ήταν και οι Σουλιώτες) και Τσάμηδες μουσουλμάνοι (σουνίτες). Μέχρι την απελευθέρωση των Ιωαννίνων, οι όποιες εντάσεις είχαν να κάνουν με τις συνηθισμένες παντού μικροδιαφορές.
H εικόνα που ακολουθεί είναι τρομακτική, αλλά πραγματική...
... και περιγράφεται από τον Γ. Μαργαρίτη (Πανεπιστημιακός - Αριστοτέλειο). Με την ανταλλαγή πληθυσμών (1923 - 1924) Μικρασιάτες μεταφέρονται στην περιοχή, με σκοπό να εντείνουν την πίεση προς τους Τσάμηδες. Μάλιστα από την ελληνική κυβέρνηση εκδίδονταν εντολές να συγκεντρώνονται στην παραλία για να μετακινηθούν (δήθεν προς Τουρκία). Εκεί παρέμεναν εβδομάδες, περιμένοντας τα πλοία και μετά τους έδιναν άδεια να επιστρέψουν στις περιοχές τους. Οι άνθρωποι αυτοί όμως είχαν ήδη πωλήσει τα υπάρχοντά τους. Έτσι άρχιζαν νέες προστριβές και το αίσθημα της αδικίας αλλά και της πείνας αφού τους είχαν απαγορεύσει και να σπείρουν περίσσευε. Τη «λύση» έδωσαν, τελικά, ο Ζέρβας και ο ΕΔΕΣ το 1944 - 1945. Είχε προηγηθεί η συμμαχία Τσάμηδων (σε καμία περίπτωση αναφέρουν οι νεώτερες ιστορικές έρευνες στην έκταση που της αποδόθηκε για να δικαιολογηθεί η εθνοκάθαρση) με τους Ιταλούς κατακτητές. Συνολικά, 20.000 άνθρωποι πέρασαν τα σύνορα και έως 2.000 πέρασαν από το μαχαίρι του ΕΔΕΣ. Στην Αλβανία δεν βρήκαν πολύ καλύτερη τύχη. Ο Χότζα τούς διασκόρπισε σε Βορρά και Νότο. (Σήμερα, στην Αλβανία το «Τσάμης» θεωρείται βρισιά - υπενθυμίζεται αντίστοιχα η «υποδοχή» των Μικρασιατών από τους Ελλαδίτες). H αλβανική πολιτική μόνο μετά την πτώση του Χότζα χρησιμοποίησε πολιτικά τους Τσάμηδες με κορύφωση την ανακήρυξη από την αλβανική Βουλή (1994) της 27ης Ιουνίου ως ημέρας γενοκτονίας.
Οι Τσάμηδες έγιναν και «αόρατοι»...
... μοναδικό γεγονός στην ελληνική ιστορία μαζί με τους σλαβόφωνους που ζουν σήμερα στη FYROM. Όπως εξηγεί ο Λάμπρος Μπαλτσιώτης (ιστορικός, Πάντειος), ενώ σε όσους εκπατρίστηκαν (ηθελημένα ή μη) αφαιρέθηκε (προσωπικά από τον καθένα με σχετική πράξη του ελληνικού κράτους) η ελληνική ιθαγένεια αυτό δεν συνέβη και με τους Τσάμηδες. Έτσι ενώ ο σλαβόφωνος που ζει, π.χ., στη Σερβία, ο μουσουλμάνος της Θράκης που ζει στην Τουρκία μπορεί να ανατρέξει στα μητρώα αρρένων π.χ. στα δημοτολόγια της Καστοριάς και να εντοπίσει την πράξη αφαίρεσης της ιθαγένειάς του, αυτό δεν μπορεί να συμβεί με τους Τσάμηδες. Ο ελληνικός στρατός απλούστατα κατέστρεψε τα σχετικά μητρώα αρρένων και τα δημοτολόγια δεν υπάρχουν. Επομένως, στην πράξη ουδέποτε τους αφαιρέθηκε με τις προβλεπόμενες διαδικασίες η ελληνική ιθαγένεια. Ωστόσο - παρατηρεί ο Λ. Μπαλτσιώτης - τα νομικά επιχειρήματα περί επιστροφής περιουσιών, τουλάχιστον αυτών που δημεύτηκαν μάλλον κλίνουν υπέρ της ελληνικής πλευράς. Γνωμοδότηση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με τους Σουδήτες και νομολογία του Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για το ίδιο θέμα καθιστούν επισφαλή τα επιχειρήματα των Τσάμηδων. Ο Λ. Μπαλτσιώτης εξηγεί ότι προφανώς δεν ήταν όλοι συνεργάτες των κατακτητών, πόσο μάλλον δεν έκαναν εγκλήματα όλοι, ούτε βέβαια τα μικρά παιδιά. Όμως ανάλογα οι Σουδήτες (Γερμανοί που ζούσαν στην Τσεχία) και άλλες κοινότητες σε άλλες χώρες εκδιώχθηκαν και αυτοί en bloc με το τέλος του B' Παγκοσμίου Πολέμου ως εγκληματίες πολέμου και οι περιουσίες τους δημεύτηκαν. Το 1991, η Γερμανία ουσιαστικά το μόνο που διεκδίκησε ήταν μία ηθική δικαίωση για τους ανθρώπους αυτούς.
Το θέμα, λοιπόν, σήμερα είναι περισσότερο ηθικό.
Το 1876, ο Εμμανουήλ Ροΐδης έγραφε: «Έκαστος τόπος έχει την πληγήν του, η Αγγλία την ομίχλην, η Αίγυπτος τας οφθαλμίας, η Βλαχία τας ακρίδας και η Ελλάς τον πατριωτισμόν».
Κι αυτός αναζωπυρώνεται από πολιτική αστοχία (όσο άστοχη ήταν παλαιότερα και η παρουσία του Κάρολου Παπούλια στις 17 Φεβρουαρίου 1997 στη δίκη της MABH)...
